Gluten jest tematem dużego zainteresowania. Jego wpływ na pracę przewodu pokarmowego jest badany od lat. Przypisuje się mu wiele negatywnych działań – również udział w powstawaniu wzdęć. Ile jest w tym prawdy? Dowiedz się, czym jest glutem i dlaczego niektóre osoby powinny go wyeliminować z diety.
Co to jest gluten?
Gluten to frakcja białek będąca magazynowana razem ze skrobią w różnych ziarnach zbóż. Jest obecny w:
- pszenicy,
- życie,
- jęczmieniu,
- hybrydach zbóż (np. pszenżycie).
Około 80% białka w pszenicy chlebowej stanowi właśnie gluten. Znajduje się także w makaronach, piwie, gotowych sosach oraz stanowi składnik środków stabilizujących strukturę żywności np. w ketchupach i lodach.
Z reakcją organizmu na obecność glutenu w pożywieniu może wiązać się występowanie dolegliwości i chorób. [1], [2]
Kto nie powinien jeść glutenu?
Dieta bezglutenowa jest zalecana u osób, u których stwierdzono lub ma się solidne podejrzenie chorób, które wymagają wyeliminowania spożywania glutenu. Są to m.in.:
- celiakia – choroba autoimmunologiczna, w której spożywanie glutenu doprowadza do uszkodzenia kosmków w jelicie cienkim. Główne objawy to przewlekła biegunka z utratą masy ciała i wzdęcia poposiłkowe,
- alergia na pszenicę – choroba, w której występuje uczulenie na białka pszenicy, w tym również na gluten. Występują objawy żołądkowo-jelitowe, czemu może towarzyszyć pokrzywka, nieżyt nosa i astma,
- nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – dokładny mechanizm choroby nie jest poznany. Objawy są podobne jak w celiakii i alergii na pszenicę. Często dołącza do nich przewlekłe zmęczenie.
W przypadku tych schorzeń udowodniony jest wpływ glutenu na pracę przewodu pokarmowego i można odnieść korzyści dla zdrowia z jego eliminacji. [1], [2]
Dieta bezglutenowa w zmniejszaniu wzdęć u osób bez chorób jelit
Dieta eliminująca pokarmy o potencjale wzdymającym to podstawa walki ze wzdęciami. Niektórzy rezygnują z pokarmów bogatych w gluten, licząc na to, że uwolni to ich od brzucha przepełnionego gazami. Nic bardziej mylnego. Przejście na dietę bezglutenową bez wyraźnych do tego wskazań medycznych może nie tylko nie przynieść pozytywnych skutków, ale może być nawet szkodliwe dla zdrowia!
Ograniczenie w diecie pokarmów pełnoziarnistych może pozbawić organizm źródła wielu składników odżywczych, witamin i minerałów. W produktach spożywczych zawierających gluten jest także obecny błonnik, który w połączeniu z dobrym nawodnieniem organizmu przyspiesza perystaltykę jelit i wspomaga pozbywanie się gazów uwięzionych w przewodzie pokarmowym.
Sposoby na wzdęcia
Jeśli cierpisz z powodu dokuczliwych wzdęć, to zamiast wyłączenia glutenu z diety, spróbuj najpierw ograniczyć spożywanie produktów predysponujących do powstawania gazów. Są to m.in. rośliny strączkowe i kapustne, cebula, niektóre owoce, słodycze oraz słodkie i gazowane napoje i alkohole.
Możesz wprawić jelita w ruch codzienną dawką aktywności fizycznej. Dobrze sprawdzą się spacery, nordic walking i joga.
Czasem ulgę od wzdęć przynosi masaż brzucha. Przesuwaj ręce po powierzchni brzucha, wykonując koliste ruchy zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Sięgnij po preparaty z apteki. Herbatki ziołowe na bazie mięty pieprzowej i kopru włoskiego mogą pomóc w pozbyciu się wzdęć. W aptece możesz kupić lek na wzdęcia i uczucie pełności z symetykonem, który przyspiesza usuwanie gazów poprzez wiatry i odbijanie.
Problem wzdęć w niektórych przypadkach może wiązać się z obecnością glutenu w diecie. Przechodzenie na dietę bezglutenową bez potwierdzenia lub podejrzenia schorzeń glutenozależnych przez specjalistę jest niekorzystne dla zdrowia i nie powinno być stosowane.
Bibliografia
[1] H. Akhondi i A. B. Ross, „Gluten-Associated Medical Problems”, w StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2024. Dostęp: 17 sierpień 2024. [Online]. Dostępne na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538505/ [2] „Celiakia”. Dostęp: 17 sierpień 2024. [Online]. Dostępne na: http://www.mp.pl/social/chapter/B16.II.4.10.